رادیوتراپی - انکولوژی
رادیوتراپی (radiotherapy) چیست؟
- رادیوتراپی یا پرتودرمانی یکی از روشهای درمان سرطان است. در رادیوتراپی از دز بالایی از پرتوهای یونیزان (عموما پرتو ایکس) به منظور از بینبردن سلولهای سرطانی و کوچک نمودن آنها استفاده میشود. قبل از شروع پروسه پرتودرمانی از روشهای مختلف تصویربرداری نظیر سی تی اسکن و امآرآی جهت تعیین دقیق محل تومور استفاده میشود.
- رادیوتراپی با ایجاد اختلال در عملکرد DNA سلولهای سرطانی موجب کاهش سرعت رشد آنها میشود. در اثر اختلالات DNA، تقسیمهای متوالی سلولی متوقف میشوند و در نهایت سلولها میمیرند. رادیوتراپی یک پروسه زمانبر است زیرا چند هفته و یا چند ماه طول میکشد تا سلولهای سرطانی از بین روند.
انواع روشهای رادیوتراپی یا پرتودرمانی در درمان سرطان:
- پرتودهی ممکن است توسط منبع پرتو در داخل یا خارج از بدن انجام شود. عوامل زیادی در نوع پرتودرمانی اثر گذارند. این عوامل شامل: نوع سرطان، سایز تومور، مکان تومور در بدن، سلامت کلی و تاریخچه پزشکی بیمار، فاصله توده سرطانی تا بافتهای سالم و حساس به تابش، سن بیمار و سایر شرایط پزشکی بیمار (بیماریهای زمینهای)
درمان به روش IMRT چیست و به چه طریقی انجام میگیرد؟
- سرطان زمانی به وجود میآید که تعدادی از سلولهای بدن به شکل غیرقابل قبولی شروع به تقسیمبندی و رشد کنند. هدف اصلی از درمان سرطان از بین بردن این نوع از سلولها و در عینحال به حداقل رساندن آسیب به سلولهای سالم اطراف تومور است. راهکارهای اصلی پزشکان برای معالجه سرطان مواردی مانند جراحی، شیمیدرمانی و پرتودرمانی بوده که اخیرا بسیار رایج شده است. بهعنوان مثال جراحان از ابزارهای رباتیک جهت تشریح سرطان استفاده میکنند. به همین ترتیب، انکولوژیستها با هدف قرار دادن سلولهای سرطانی و به حداقل رساندن تاثیر پرتوها به سلولهای طبیعی اطراف تومور، داروهایی را تجویز میکنند. انکولوژیستها و فیزیک پزشکها با استفاده از پرتوهای متفاوت، تکنیکهای متفاوتی را در درمان از جمله پروتون تراپی و درمان به روش سهبعدی (IMRT (Intensity modulation Radiation Therapy ایجاد نمودهاند. از این رو تلاش شده است که حداکثر انرژی پرتو فقط به سلولهای سرطانی برسد و درعینحال سایر بافت سالم بدن از پرتودهی محافظت شوند و کمترین مقدار پرتو به آنها برسد.
تاریخچه درمان به روش IMRT
- تکنیکهای نوین انتقال پرتوها، ازجمله IMRT یک روش درمان سرطان است که از ابتدای قرن بیستم بهمنظور درمان این نوع بیماری استفاده میشود. در آن زمان درمان، اغلب به سرطانهای سطحی از جمله پوست محدوده میشد که بهراحتی بدون وجود تصویربرداریهای پیچیده قابلاجرا بود. با پیشرفت فناوری، متخصصین به درمان تومورهایی که در عمق بدن قرار داشته و تعیین مکان دقیق آنها پرداختند.
- پیشرفتهای عمدهای با ظهور پرتوهای دوبعدی در درمان سرطان ایجاد شد. در این فنآوری، از تصاویر اشعه ایکس جهت تعیین منطقهای از درمان استفاده میشود. بهعنوانمثال، پرتوها میتوانند با دقت به استخوانهای لگن منتقل شوند و یا از این طریق پرتوها را دقیقا به لگن منتقل کنند.
بلافاصله پس از تولید سیتیاسکن در سال 1980 میلادی درمان به روش دوبعدی به سهبعدی ارتقا یافت. در واقع با اسکنر سی تی، تصاویر ساده دوبعدی از بدن با اشعه ایکس میتوانند به یک مدل پیچیدهتر سهبعدی گسترش یابند. - با مدل های چندگانه پیچیده می توان از پرتوهای چندگانه اطراف هدف، بهمنظور شکلدهی بهتر به پرتوها، ضمن کاهش مقدار تابش به بافت سالم اطراف تومور، استفاده نمود. از این روش بهعنوان روش IMRT یاد میشود.
درمان به روش IMRT چگونه انجام میشود؟
- درمان به روش IMRT به DNA سلولها آسیب رسانده و از تکثیر و رشد سلولهای سرطانی جلوگیری میکند؛ بنابراین این روش باعث کوچک شدن و یا از بین رفتن تومور میشود.
- درمان به روش IMRT یکی از روشهای پیشرفته و بسیار دقیق بوده که با استفاده از شتابدهندههای خطی و مدلهای کامپیوتری، دز با دقت بالا از اشعه را به ناحیه خاصی به درون و یا سطح تومور منتقل میکند. IMRT همچنین توانایی تولید توزیعهای دز غیریکنواخت را دارد که بهطور همزمان در هر فرکشن، دزهای مختلف را به مناطق جداگانه در داخل حجم هدف منتقل میکند.
- این روش درمان بر اساس طراحی درمان معکوس و پرتودهی غیریکنواخت جهت بهینهسازی توزیع دز به هدف عمل میکند. در طراحی درمان معکوس، انکولوژیست، پارامترهای کلینیکی مانند دز مورد نظر به حجم هدف و محدودههای دز به ارگانهای سالم در کامپیوتر را مورد بررسی قرار میدهد. کامپیوتر شدت پرتو را در سراسر میدان، بسته به اینکه تومور یا بافتهای حساس در مسیر بیم باشند، تنظیم میکند. درمان به روش IMRT دز تابش را دقیقا مطابق با شکل سهبعدی تومور، با تعدیل و یا شدتپرتو در چندین حجم کوچک ایجاد میکند.
هزینههای رادیوتراپی IMRT در بیمارستانها و مراکز درمانی مشهد:
- هزینههای رادیوتراپی IMRT در مراکز درمانی مشهد بسته به نوع بیمارستان حدود ۲۰۰۰ دلار متغیر میباشد.
- برای اطلاع از هزینههای دقیق این خدمت در هر بیمارستان به صفحه بیمارستان مورد نظر مراجعه نمایید.