فلبوتومی

• فلبوتومی (Phlebotomy‎) در لغت به معنای خون‌گیری و در کار به معنی وارد شدن یک سوزن یا کانال به ورید و خارج کردن خون از آن است. به شخصی که این کار را انجام می‌دهد فلبوتومیست (Phlebotomist) یا خونگیر گفته می‌شود. وظیفهٔ این شخص تهیهٔ نمونهٔ خونی‌ست که قرار است آزمایش روی آن انجام شود. فلبوتومی فن گرفتن خون از بیمار است که با وارد کردن سوزن به رگ و کشیدن آن به درون لوله‌های مخصوص و بیشتر به منظور آزمایش در تشخیص بیماریها انجام میگیرد. در حالیکه می‌تواند کاربری درمانی نیز داشته باشد. چنانکه مبتلایان به پرخونی غیر طبیعی و همچنین افراد درگیر با افزایش خطرناک ذخیره آهن بدن با خونگیری مرتب می‌توانند با خونگیری‌های مرتب استفاده درمانی کنند. در بیماری‌هایی که تولید گویچه‌های قرمز خون زیاد میشود، بیماران مبتلا به خیز ریوی نیز می‌توانند از این روش در درمان آن استفاده کنند.
• فلبوتومی عمدتاً با یایکی از دوروش زیر انجام میگیرد:
  • خونگیری از ورید با ورود سوزن به رگ و کشیدن خون به درون سرنگ
  • خونگیری از مویرگ روی پوست با استفاده از لانست.
• خونگیر یا فلبوتومیست آموزش دیده و کار آزموده و مجرب امروزی، نقش مهمی در تشخیص بیماریها و پیگیری نتایج درمان آنها پیدا کرده‌اند. در واقع این گروه حرفه‌ای، می‌توانند با تضمین صحت خونگیری و تأمین سلامت نمونه‌های خون، ارزشمند در کیفیت آزمایش‌ها و نتایج آنها بوده و در نهایت، حافظ سلامت بیمار باشند.

نقش فلبوتومی:

• با گذشت سالها فلبوتومی به دلیل اکثر درمانهای پزشکی جایگزین شده است. با این حال، فلبوتومی هنوز هم نقش مهمی در درمان سه بیماری دارد: هموکروماتوز، پلی سیتمی ورا ارثی (اضافه بار آهن) و پورفیری.
• پلی سیتمی ورا شرایطی است که جهش ژنتیکی باعث می‌شود تا مغز استخوان سلول‌های قرمز خون (اریتروسیتوز یا پلی سیتمی)، پلاکت‌ها (ترومبوسیتوز) و گلبول‌های سفید (لکوسیتوز) ایجاد شود. این افزایش در سلول‌های خونی، به خصوص گلبول‌های قرمز خون، خون را تضعیف می‌کند که جریان خون را کند می‌کند. حذف خون از طریق فلبوتومی درمانی می‌تواند علائم را بهبود بخشد و خطر ابتلا به لخته شدن را کاهش دهد. جهت این بیماری فلبوتومی یک بار یا دو بار در هفته انجام می‌شود تا زمانی که هماتوکریت (غلظت گلبول‌های قرمز) به حالت طبیعی برسد.
• هموكروماتوز ارثی یک بیماری ارثی است كه موجب افزایش جذب آهن از رژیم غذایی می‌شود كه سبب اضافه بار آهن می‌گردد. آهن بیش از حد سبب آسیب عمدتاْ به کبد، قلب و پانکراس می‌شود. حذف گلبول‌های قرمز باعث تحریک مغز استخوان می‌شود تا گلبول‌های قرمز جدید با استفاده از آهن ذخیره شده در بدن ایجاد شود. در هموکروماتوز فلبوتومی ممکن است هفتگی تا زمانی رسیدن فریتین (گیرنده‌های آهن) خون طبیعی شود انجام و سپس برای جلوگیری از ایجاد سطح آهن، هر دو تا چهار ماهه تکرار می‌شود.
• پورفیری PCT شرایطی است که ناشی از کمبود آنزیم مورد نیاز برای تولید هم (مولکول حاوی آهن در گلبول‌های قرمز) است که باعث ایجاد مقدار بیش از حد پورفیرین‌ها می‌گردد که منجر به طاسی شدن پوست در معرض نور می‌شود. از آنجا که این یک اختلال مربوط به آهن است، حذف سلول‌های قرمز حاوی آهن از طریق فلبوتومی درمان انتخاب است. در این بیماری فلبوتومی هر دو هفته به مدت سه تا چهار ماه انجام و سپس قطع می‌شود.

اثرات جانبی فلبوتومی

• عوارض جانبی عمده فلبوتومی مربوط به تغییر حجم خون است که ممکن است بعد از انجام آن سرگیجه یا افت فشارخون پایین ایجاد شود. به همین دلیل است که پس از اهدای خون، از بیمار خواسته می‌شود که قبل از ایستادن چند دقیقه به آرامی بنشیند. سپس باید مقدار زیادی آب بنوشد. اگر نشانه‌ها باقی بمانند یا غیر قابل تحمل باشند، پس از برداشت خون، سرم نمکی را می‌توان از طریق IV برای جایگزینی حجم از دست رفته انفوزیون کرد.

هزینه‌های فلبوتومی در بیمارستانها و مراکز درمانی مشهد:

• هزینه‌های فلبوتومی در مراکز درمانی مشهد بسته به نوع بیمارستان حدود ۷۰ دلار متغیر می‌باشد.
• برای اطلاع از هزینه‌های دقیق این خدمت در هر بیمارستان به صفحه بیمارستان مورد نظر مراجعه نمایید.